"พลเมืองดี"
ไอเดียของเรื่องสั้นเรื่องนี้มาจากวันหนึ่งที่กำลัง "จนพล็อต"
จะเดดไลน์แล้วเขียนอะไรส่งดีวะ
ก็พอดีเหลือบไปเห็นวัตถุประสงค์การประกวดของรางวัลพานแว่นฟ้าข้อหนึ่งว่า
"เพื่อเสริมสร้างความเป็นพลเมืองในระบอบประชาธิปไตย"
เห็นแล้วก็นึกขำ
"พลเมืองในระบอบประชาธิปไตย"
น่าจะเป็นสิ่งสุดท้ายที่รัฐไทยทุกยุคทุกสมัยต้องการให้เกิดขึ้นกับประชาชนของตนเอง
ไม่เช่นนั้นในช่วงเวลาที่ผ่านมาคงไม่ลิดรอน กวาดล้าง ทำลายคนที่ "แหลม"
ขึ้นมาต่อต้านโครงสร้างอำนาจอันบิดเบี้ยว ขณะเดียวกัน ใครที่ "เชื่อง"
หรือเอื้อผลประโยชน์ให้แก่โครงสร้างอำนาจนั้น รัฐก็พร้อมจะเชิดชูให้เป็น
"พลเมืองดี" เสมอ ไม่ว่าพฤติการณ์ส่วนตัวของคนคนนั้นจะต่ำช้าสักเพียงใด
เราจึงเห็นการถอดถอนรางวัลศิลปินแห่งชาติสาขาวรรณศิลป์ไปจากคนที่ทำงาน
"ยกระดับ" วรรณศิลป์ของประเทศมาทั้งชีวิต
พร้อมกันนั้นก็เห็นข่าวการยกย่องเชิดชู "คนดี"
ประเภทที่ใครเห็นก็ได้แต่ยิ้มมุมปากอย่างรังเกียจ
ลิเกโรงใหญ่ของ
"โจ้" เมื่อคืน คงจะเปิดม่านภายหลังจากการ "ดีล" กันเรียบร้อยหมดแล้ว
การก้าวพลาดและรีบรับความผิดเอาไว้คนเดียว น่าจะเป็นการเดินหมากที่
"ผู้ใหญ่" ในโครงสร้างอำนาจนี้พอใจไม่น้อย เพราะถ้าปล่อยไว้เนิ่นนานกว่านี้
หนองเน่าของระบบตำรวจที่เละเทะอยู่ข้างในคงจะถูกสาวไส้ไหลนองเหม็นคลุ้ง
จะว่าไปโจ้ก็น่าจะเป็นพลเมืองดีในสายตาของพวกเขา
อีกไม่นานก็คงจัดฉากให้รับผิด ติดคุกพองาม (หรือไม่ติดเลย)
สรรสร้างคุณงามความดีระหว่างรับโทษและถูกปล่อยตัวออกมาพร้อมกับการยกย่องเชิดชู
(รัฐไทยถนัดอยู่แล้วเรื่องการฟอกตัวอาชญากร
เพราะขนาดคนติดคุกคดียาเสพติดยังกลายเป็นรัฐมนตรีได้)
"คลิปลับ"
ที่พลเมืองดีถืออยู่
ตัวละครในเรื่องของผมคงโล่งใจที่ไม่ได้เอามันออกมาสาวไส้ "คนใหญ่คนโต"
เรื่องจึงจบลงด้วยดี ไม่มีใครเสียอะไรไป
ส่วนตัวละครผู้ปล่อยคลิปในลิเกโรงใหญ่ของโจ้
ตอนนี้ไม่รู้ว่าเขารู้สึกอย่างไรที่คลิปของเขาซึ่งเสี่ยงชีวิตเอาออกมาเปิดเผยจะกลายเป็นมวยล้มต้มคนดูจากกระบวนการยุติธรรมอันบิดเบี้ยวในสังคม
แล้ว "พลเมืองในระบอบประชาธิปไตย" ตอนนี้พวกเขาอยู่ที่ไหนกัน?
คำตอบคงจะเหมือนอาการของ "พลเมืองดี" ทั้งสองคนในตอนท้ายเรื่องว่า
--มันหลบตาผมเล็กน้อย ใช่ พูดแค่นี้ผมก็พอเข้าใจ ผมเองก็อยากจะพูดอะไรบางอย่างกับมัน แต่ถึงผมไม่พูดมันก็คงเข้าใจ--
พวกเราแทบไม่จำเป็นต้องสื่อสารกันด้วยคำพูด
แค่มองตากันด้วยแววตาสิ้นหวังก็เข้าใจ
เพราะสังคมนี้เต็มไปด้วยสิ่งที่ตั้งคำถามไม่ได้ และป่วยการจะหาคำตอบ